Yazıda Neler Var?
Yaklaşık bir buçuk yıldır tüm dünya Covid 19 adlı ölümcül bulaşıcı enfeksiyonla sarsılıyor. Ekonomik, ticari, tıbbi, bilimsel, siyasi ve psikolojik savaş verilen bu pandemiden korunmak için en etkili yöntem ise aşı olmak! Öncelikle kendiniz ve sonrasında aileniz, sevdikleriniz, bir bireyi olduğunuz toplum ve tüm dünya için aşı olmak büyük önem taşıyor. Eğer siz de bu mücadelede etkili bir rol oynamak istiyorsanız ve aşı olmaya karar verdiyseniz, konuya dair aklınızdaki soruları cevaplamaya yardımcı olmak istiyoruz ve bu yüzden “aşı olduktan sonra duş alınır mı, alkol tüketilir mi, egzersiz yapılır mı?” gibi çok merak edilen soruların cevaplarını bir araya topladık…
Aşı Olduktan Sonra Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler
Aşı olmak stresli olabilir, özellikle de konuya dair endişeleriniz varsa… Bu endişeleri en aza indirgemek için aşıdan sonra neler yaşanabileceğine kısaca göz atalım.
- Aşı olduktan sonra bazı hafif yan etkiler normaldir ve vücudunuzun bağışıklık koruması oluşturduğunun bir işaretidir. COVID-19 aşılarından sonra gözlenen yaygın yan etkiler şunlardır:
- Aşının enjekte edildiği kolda biraz ağrı, şişlik ve kızarıklık
- Titreme veya hafif ateş
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Eklem ağrısı veya kas ağrısı
Bu yan etkiler tipik olarak birkaç gün içinde kaybolur.
- Aşı yapıldıktan sonra 15-30 dakikalık gözlem süresi boyunca aşı merkezinde kalmalısınız. Bu, aşıya tepkinizi izlemek ve herhangi bir ciddi yan etki yaşamadığınızdan emin olmak için önemlidir. Şiddetli yan etkiler şunları içerebilir:
- Kaşıntı
- Bayılma
- Kusma
- Hırıltı, nefes almada zorluk veya nefes darlığı
Bu yan etkilerden herhangi birini yaşarsanız hemen bir sağlık çalışanına bildirin. Şiddetli yan etkilerin, çok nadir olmakla birlikte, aşılamadan sonraki ilk 30 dakika içinde ortaya çıkma olasılığı yüksektir. Gözlem alanında kalmanız, olası bir reaksiyonla karşılaşmanız durumunda nitelikli yardım alabilmeniz açısından önemlidir.
- Aşı merkezinden ayrıldıktan sonra yan etkiler yaşarsanız, bunlar birkaç gün boyunca günlük aktivitelerinizi yapma yeteneğinizi etkileyebilir. Bazı kişilerde 1-2 gün boyunca enjeksiyon yerinde ateş, kas ağrısı ve şişlik, kızarıklık, ağrı veya karıncalanma hissi gelişebilir. Bol sıvı tükettiğinizden emin olun. Bu hislerden herhangi birini hafifletmek için biraz Parasetamol alabilirsiniz. Bunu yaparsanız, eczacının dozaj talimatlarını uyguladığınızdan emin olun.
- Belirtileriniz daha şiddetliyse veya bir haftadan uzun sürerse, doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
- Aşı yapılan koldaki herhangi bir ağrıyı veya rahatsızlığı, bölgeye serin, temiz ve ıslak bir bez koyarak azaltabilirsiniz.
- Belirtildiği gibi, çoğu COVID-19 aşısının çalışması için iki doz gerekir. Vücudunuzun koruma oluşturması zaman alır. Sahip olduğunuz aşı iki doz ise, ikinci aşınızdan iki hafta sonraya kadar virüsten korunamayabilirsiniz. İki doz aşılar için, birinci ve ikinci aşılarınız arasında birkaç hafta veya daha fazla süre olabilir, bu nedenle randevuyu unutmamanız önemlidir!
- Aşı olduktan sonra önleyici tedbirlere uymaya devam etmeniz gerekir. Bunun nedeni, COVID-19 aşılarının olan kişiyi virüsten korumaya yardımcı olmasına rağmen tamamen engellemediğine ve bulaş riskini de tamamen ortadan kaldırmadığına dair verilerdir. Kendinizi ve etrafınızdakileri korumaya devam edin. Bunu yapmak için en önemli tedbirleri hatırlayalım:
- Ellerinizi mümkün olduğunca sık, sabun ve su ile en az 20 saniye yıkayın.
- Diğer insanlarla aranızda en az 1 metre mesafe bırakın.
- İnsanlarla iyi havalandırılmış veya açık alanlarda görüşün.
- Mesafenizi koruyamadığınızda ve halka açık bir alanlarda maske takmayı sürdürün.
Aşı Olduktan Sonra Duş Almak Zararlı mı?
Evet, ancak banyo yaparken aşı yerinin aşırı basınçtan ve uyarılmasından kaçınmalı ve bölgeyi temiz tutmalısınız. Aşıdan sonraki gün duşta su sıcaklığı çok yüksek olmamalı ve kanama durumunda bölge ovalanmamalıdır.
Aşı Olduktan Sonra Alkol, Çay ve Kahve İçebilir miyim?
Aşının etkisinde bir fark yaratmasalar da bazı kişilerde alkol, çay veya kahve içtikten sonra oluşabilecek bazı rahatsız edici semptomlar ile aşı sonrası oluşabilecek genel reaksiyonlar arasında ayrım yapmak zor olacaktır. Bu nedenle COVID-19 aşısı yapıldıktan sonra alkol, çay ve kahve içilmesi önerilmemektedir. Bunlardan ne kadar süre uzak durmanız gerektiğini doktorunuza danışabilirsiniz.
Aşı Olduktan Sonra Ne Yenmeli?
Normal aktiviteler ve beslenme aşının etkinliğini etkilemeyecektir, bu nedenle önceki yaşam alışkanlıklarınızı değiştirmenize gerek yoktur. Ancak aşıdan sonra ateş, halsizlik, hatta mide bulantısı ve ishal gibi belirtiler ortaya çıkarsa, beslenmenizi düzenlemeli ve uygun şekilde istirahat etmelisiniz. Ayrıca deniz ürünlerine alerji geliştirme olasılığı diğer besinlere göre her zaman daha yüksektir ve aşıya gösterilebilecek reaksiyonlarla karıştırılabilir. Bu besinlerin tüketiminden kısa süreli olarak kaçınabilirsiniz.
Aşı Olduktan Sonra Maske Takmalı mıyım?
Aşı dozları tamamladıktan dört hafta sonra virüsün bulaşmasına karşı güvende olmalısınız. Ancak şu ana kadar hiçbir aşı %100 koruma sağlayamadı, bu nedenle aşıdan sonra maske takmak, elleri yıkamak ve sosyal mesafeyi korumak hala geçerli tedbirler arasında.
Aşı Olduktan Sonra Spor Yapabilir miyim?
Evet, hala ip atlama, koşma ve basketbol oynama gibi bazı egzersizleri her zamanki gibi yapabilirsiniz. Yine de kronik hastalığınız varsa kendinizi fazla yormak yerine istirahat etmeniz önerilir.
Aşı Olduktan Sonra Başka Aşı Olabilir miyim?
COVID-19 aşısından 14 gün önce veya sonra diğer aşıların yaptırılması önerilmez. Ancak hayvan veya travma kaynaklı yaralanma nedeniyle kuduz aşısı, tetanoz aşısı ve immun globulin gerektiğinde aşılama aralığı ihmal edilebilir. Ayrıca başka hastalıkların tedavisi için önerilen ilaçları da kullanabilirsiniz.
Hamileler Aşı Olabilir mi? Aşı Olduktan Sonra Emzirilir mi?
Aşıdan sonra hamile kalırsanız veya hamile olduğunuzu bilmeden aşı yaptırırsanız, aşı nedeniyle özel tıbbi önlemler almanız önerilmez, bunun yerine hamilelik ve takip kontrollerinin devamı önerilir. Çocuk sahibi olmayı planlayan kadınlar için aşı nedeniyle hamileliği ertelemeye gerek yoktur. Ve evet, bebeğinizi güvenle emzirebilirsiniz.
Aşı Olduktan Sonra Ateşim Çıkarsa Ne Yapmalıyım?
Aşıdan sonra başka belirti olmaksızın ateş yükselirse ve vücut ısısı 38,5℃’nin altındaysa herhangi bir tedaviye gerek yoktur. Yapmanız gereken daha fazla su içmek, bolca dinlenmek ve diğer hastalıkların ortaya çıkmasını önlemek için üşütmemeye özen göstermektir. Ancak, ateş devam ederse veya başka belirtiler ortaya çıkarsa, bunun başka faktörlerden kaynaklanabileceğini bilmelisiniz. Bu durumda, derhal bir uzmana görünmeniz tavsiye edilir.
Bu içerik de ilginizi çekebilir: Rezene Çayı Faydaları, Rezene Nasıl Kullanılır?
