Egzersiz Yapmak Daha Akıllı Olmanıza da Yarıyor! Spor Yapmanın Faydaları Sizi Çok Şaşırtacak
Egzersizin yalnızca daha iyi görünmenize ve hissetmenize yardımcı olmakla kalmayıp, aynı zamanda daha akıllı olmanıza da yardımcı olabileceğini biliyor muydunuz? Eski “aptal sporcu” klişesini unutun! Çoğu işveren sporcuların daha akıllı, daha çalışkan ve ekip olarak çalışmanın mekaniğini gerçekten daha iyi anlamış kişiler olduklarına inanıyor.
Dünyanın dört bir yanından ve birkaç on yıldan uzun süredir yapılan araştırmalar, düzenli egzersizin gelişmiş hafıza, ruh hali, bilişsel işlev ve öğrenme yeteneklerine yol açabileceğini kesin olarak göstermiştir. Hatta beyninizi büyütebilir ve yaşlanma ile ilişkili değişikliklerin yanı sıra çeşitli nörolojik hastalıkların önlenmesine de yardımcı olabilir. Araştırmacılar şimdi bu faydaların altında yatan mekanizmaları daha iyi anlamaya başlıyor.
Egzersizi günlük rutininizin bir parçası haline getirmeye henüz ikna olmadıysanız, işte size harekete geçmenizi sağlayacak birkaç bilgi. Ve egzersizi zaten hayatınızın bir parçası haline getirdiyseniz, nasıl çalıştığı hakkında biraz daha bilgi edinmekten keyif alacağınızı umuyoruz…
- Egzersiz Beyninizi Güçlendirir
Beynimiz, BDNF (beyin kaynaklı nörotrofik faktör) adı verilen harika bir kimyasal salgılar. Egzersiz yaptığınızda, beyninizde, çoğunlukla hipokampal bölgede yeni nöronlar geliştirmenizi sağlayan daha yüksek BDNF seviyeleri salgılarsınız.
Hipokampus, öğrenme, hafıza ve uzaysal kodlama gibi birkaç yüksek beyin işlevine aracılık eder. Bu bölgeye yeni nöronlar eklediğinizde, bu alanların herhangi birinde veya tamamında iyileşme görebilirsiniz.
Beynimiz maksimum verimlilik ve mümkün olduğunca az enerji kullanmak üzere tasarlanmıştır. Avcı-toplayıcı atalarımız akşam yemeği yemek için çıktıklarında, eve dönüş yolunu bulabileceklerinden emin olmak zorundaydılar. Ve nevigasyon uygulamalarına güvenemeyecekleri için uzun bir yürüyüşe çıktıklarında beyinleri, gruplarına mümkün olduğunca çabuk ve güvenli bir şekilde dönmelerine yardımcı olmak için BDNF’yi salgıladı. Bunu en iyi yapanlar hayatta kaldı ve genlerini bize aktardı.
BDNF’nin güçlü rolünü fark ettiğimizde, egzersizin günlük rutinimizin önemli bir parçası olmasını sağlamayı kendimize ve çocuklarımıza borçluyuz. “Egzersiz yapmak için zamanım yok” demek hiç de mantıklı değil çünkü egzersizden sonra yaptığınız her şey daha verimli olacaktır.
- Egzersiz “Mutlu Kimyasallarınızı” Artırır
Egzersiz, beyninizde salınan serotonin, dopamin ve norepinefrin gibi endorfin ve nörotransmiterlerin miktarını artırır. Bu kimyasalların bilgi işlemeyi hızlandırdığı ve bizi daha iyi hissettirdiği bilinmektedir. Birlikte serbest bırakıldıklarında, zihnin aşırı uyarılmasıyla sonuçlanırlar, bu da en az iki saat boyunca dikkat odağında ve tepki süresinde bir artışa izin verir. Bu nedenle, zihinsel olarak zorlayıcı bir göreviniz varsa, en uygun zaman antrenmanınızdan sonraki iki saattir, bu da sabahın erken saatlerinde spor salonunda gördüğümüz büyük kalabalığı açıklar.
Üstelik sadece mutlu kimyasallarınızı artırmakla kalmıyor, aynı zamanda beyninize strese tepki hormonu olan kortizolün temizlenmesini artırma fırsatı da veriyorsunuz. Bu, sık sık egzersiz yapanların stresi yönetmek ve duygularını kontrol etmek için daha donanımlı oldukları anlamına gelir. Araştırmalar, haftada bir saatin bile depresyonun tekrarlama riskini azaltabileceğini göstermiştir.
- Egzersiz Kan Akışını Artırır
Egzersiz sırasında kalp atış hızınız arttıkça beyne giden kan akışı da artar. Kan akışı arttıkça beyniniz daha fazla oksijen ve besine maruz kalır. Bu, beynin rasyonel düşünme ile ilişkili alanlarında, ayrıca sosyal, fiziksel ve entelektüel performansta gelişmiş kan damarı büyümesine yol açar. Başınızı kalbinizin altına yerleştiren yoga veya diğer egzersizler, beyninizdeki dolaşımı arttırmada özellikle iyidir.
- Egzersiz Bağlanmayı Artırır
“Aşk hormonu” veya “sarılma hormonu” olarak adlandırılan oksitosin, birine dokunduğumuzda salınır. Dans etmek veya bir eğitmen veya koçla çalışmak da bu ek faydayı elde etmenin harika bir yoludur.
Birçoğumuz pandemi sırasında sosyal olarak yalıtılmış hissettik ve birlikte egzersiz yapmak büyük bir rahatlama sağlayabilir. Bir arkadaşınızdan, aile üyenizden veya komşunuzdan sizinle yürüyüşe çıkmasını isteyin. Bu girişimi haftalık rutininizin bir parçası haline getirmek, egzersizin sosyal ağınızı oluşturmanıza da yardımcı olmasını sağlayacaktır.
- Egzersiz Doğmamış Çocuklarınızın Daha Zeki Olmasına Yardımcı Olabilir
Bazı araştırmalar, hamilelik sırasında düzenli egzersiz yapan annelerin bebeklerinin, 5 yaşında yapılan genel zeka testleri ve sözlü dil becerilerinde daha iyi performans gösterdiğini kaydetmiştir. Diğer çalışmalar ise matematik ve dil testlerinde artışlar göstermiştir. Ve bir araştırma grubu, üç aylık düzenli egzersizin erkek spermindeki şizofreni, Parkinson hastalığı ve diğer beyin bozuklukları ile ilişkili genlerdeki DNA’yı değiştirdiğini ve teorik olarak bu hastalıkların çocuklarında ortaya çıkma olasılığını azalttığını ispatlar.
- Egzersiz Ayna Nöronlarını Çalıştırır
Bir egzersiz dersi sırasında motive olmanın neden bu kadar kolay olduğunu hiç merak ettiniz mi? Cevap için ayna nöronlarınızdan başka bir yere bakmayın. Bunlar, bir aktivite gerçekleştiren birini gördüğünüzde beyinde ateşlenen nöronlardır. Sporcular kendilerinin ve başkalarının video kayıtlarını izleyerek sonsuz saatler harcarlar. Bu görüntüleri izlemek onların ayna nöronlarını tetikler ve parmaklarını bile kıpırdatmadan pratik yapmalarını ve öğrenmelerini sağlar.
- Egzersiz “Zamanı Geciktirir”
Düzenli egzersizin Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların yanı sıra yaşa bağlı zihinsel bozukluk ve atrofiyi önlediği ispatlanmıştır. Nüfusumuz yaşlandıkça bu hastalıklar giderek daha yaygın hale geldiğinden ve yalnızca sınırlı tedaviler mevcut olduğundan, korunmanın en iyi savunmamız olmaya devam ettiğini unutmayın ve egzersiz yapmaya başlayın!
- Egzersiz Kendinizi Hızlandırmanıza Yardımcı Olur
Orta düzeyde egzersiz, insan vücudunun antioksidan savunma sistemini güçlendirir, ancak aşırı egzersizin bir dizi metabolik ve fizyolojik süreci bozduğu ve bu tür aşırılıkların bilişsel performansın bozulmasına yol açabileceği gösterilmiştir. Oksijen, fiziksel efor sırasında hızla metabolize olur ve yan ürünü, fazla salınması halinde oksidatif hasara ve hücresel mortalitenin artmasına neden olabilir. Bu nedenle, ılımlı miktarda egzersizin önemli faydaları olduğu gösterilmiş olsa da iyi bir şeyin çok fazlasının da kendi risklerini yaratabileceği unutulmamalıdır.
- Doğada Egzersiz Yapmak Ek Faydalar Sağlar
Araştırmalar, doğada egzersiz yapmanın, bakış açısı kazanmamıza ve daha sakin hissetmemize yardımcı olma avantajına sahip olduğunu bulmuştur. Eva Selhub Your Brain on Nature’da, “Yeşil egzersiz, kare egzersiz gibidir” diyor.
Pandemi tedbirleri devam ederken, sağlığımıza odaklanmalı ve egzersiz yapmanın güvenli yollarını bulmalıyız. Pandeminin kronik stresiyle mücadele etmenin de en iyi yollarından biri egzersizdir. O yüzden daha fazla ertelemeden bugün başlamanızı öneririz!
Harekete Geçmek İçin Çok Az Şeye İhtiyacınız Var
Haftada üç gün 30 dakikalık kısa bir koşunun beyin fonksiyonlarını iyileştirdiği kaydedilmiştir. Bir beceri oluşturmanızı veya edinmenizi gerektiren daha karmaşık etkinliklerle daha büyük kazanımlar önerilmiştir. Tenis, yoga ve dans gibi denge veya düşünme gerektiren egzersizler özellikle iyidir. Yeni bir şey denemekten korkmayın. Meydan okudukça beynimiz daha fazla gelişecektir.
ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı, Hastalık Önleme ve Sağlığı Geliştirme Ofisi tarafından yayınlanan Amerikalılar için Fiziksel Aktivite Rehberi’nde, genel sağlığı geliştirmek için şunlar önerilir: “Fiziksel aktiviteden en fazla sağlık yararını elde etmek için yetişkinlerin her hafta en az 150 ila 300 dakika tempolu yürüyüş veya hızlı dans gibi orta yoğunlukta aerobik aktiviteye ihtiyacı vardır. Yetişkinler ayrıca haftada en az 2 gün ağırlık kaldırmak veya şınav çekmek gibi kas güçlendirici aktivitelere ihtiyaç duyarlar. Haftada en az 300 dakika (5 saat) aktif olarak daha fazla fayda elde edin. Miktarı ve yoğunluğu zamanla kademeli olarak artırın.”
Bu içerik de ilginizi çekebilir: Gripin Nedir? Nasıl Kullanılır? Gripin Yan Etkileri ve İçeriği Nedir?
