Yakınlarınızdan Şüpheleniyorsanız Belki de Capgras Sendromu Sizi Ele Geçirmiştir

Taklitçi ya da sahtekarlık sendromu olarak da bilinen Capgras sendromu, hastanın tanıdığı birinin yerini bir sahtekarın aldığına inandığı psikolojik bir durumdur. Bazı vakalarda, sanrıyı yaşayan kişi bir hayvanın ya da nesnenin ve bile sahtekar olduğuna inanabilir.

Capgras Sendromu Nedir?

Capgras sendromu adını, bu bozukluğu bir meslektaşıyla birlikte ilk kez 1923’te tanımlayan Fransız Psikiyatrist Joseph Capgras’tan almıştır. Capgras sendromu, sanrısal yanlış tanımlama sendromları (DMS’ler) olarak sınıflandırılan birkaç durumdan biridir.

Capgras sendromu, etkilenen kişi için olduğu kadar etrafındakiler için de çok rahatsız edici olabilir. Bu nedenle, sendroma tanık olan kişilerin de bir uzmandan tavsiye almaları çok önemlidir.

Herkesi etkileyebilen Capgras sendromu, kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Çocukları ise nadiren etkileyebilir.

Capgras Sendromu Belirtileri

Capgras sendromunun belirtileri hem hasta hem de yakınları için kafa karıştırıcı ve sinir bozucu olabilir.

Birinin yaşamının birçok yönünü etkileme eğiliminde olan diğer akıl sağlığı durumlarının aksine, Capgras sendromlu bir kişi, sahtekar olduğuna inandığı kişi veya nesne dışında tamamen normal davranır.

En çarpıcı semptom, hastanın sevdiklerinin sahtekar olduğuna inanmasıdır! Hiçbir akıl yürütme ya da mantıklı açıklama fikrini değiştiremez.

Bazen sanrı, daha uzaktaki insanlar, evcil hayvanlar ve hatta nesneler hakkındadır. Sanrılar, özellikle demanslı kişilerde gelip gidebilir. Alzheimer veya beyin hasarı gibi altta yatan bir hastalığın belirtileri de olabilir.

Capgras sendromundan etkilenen kişi, sahtekar olanı veya gerçek kişiyi bulmak konusunda takıntı geliştirebilir. Bu, etkilenen kişi ile etrafındakiler arasında stres, öfke ve tartışmalara yol açabilir.

Eskiden Capgras sendromunun insanları şiddete sevk ettiği düşünülse de uzmanlar artık bunun nadir bir ihtimal ve başka bir sebepten kaynaklanma olasılığının daha yüksek olduğunu bildirmektedir.

Capgras Sendromu Nedenleri

Tanıdık bir yüz gördüğünüzde beyinde harekete geçen iki sistem vardır. İlki merkezi sinir sistemidir ve yüzün özelliklerini tarar. İkincisi ise genişletilmiş sinir sistemidir ve o yüzle ilgili duygusal bilgileri, birikimi iletir. Doktorlar hala Capgras sendromunun nasıl geliştiğini tam olarak bilmiyorlar, ancak bu iki sistem arasındaki kopukluğun kişinin tanıdığı birini yanlış tanımlamasına neden olabileceği konusunda hemfikirler.

Capgras sendromunun kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, semptomlarının neden oluştuğuna dair bazı teoriler vardır.

Bu teorilerden biri, Capgras sendromunun beyindeki lezyonları içeren bir beyin hasarından kaynaklandığını öne sürer. Konuya dair yapılan bir araştırmada, incelenen tüm belgelenmiş Capgras sendromu vakalarının üçte birinden fazlasında, beyinde travmatik lezyonlar kaydedilmiştir.

Diğer teoriler, bunama veya Alzheimer hastalığı gibi altta yatan koşulların neden olabileceğini düşündürmektedir. Bu hastalıklar, bir kişinin çevrelerindeki dünyayı nasıl algıladığını ve bir şeyleri nasıl hatırladığını değiştirir.

Capgras Sendromu ve Şizofreni

Şizofreni ve epilepsinin de potansiyel nedenler olabileceğine ya da sendromla birlikte ortaya çıkan semptomlar olduğuna inanılmaktadır. Şizofreni, özellikle de paranoid halüsinasyonlara sebep olan şizofreni, Capgras sendromu ataklarına neden olabilir. Şizofreni ayrıca kişinin gerçeklik duygusunu da etkiler ve sanrılara neden olabilir. Yapılan bir araştırmada, şizofreni ve bunama hastalarının tüm vakaların %81’ini oluşturduğu kaydedildi.

Ayrıca eğlence amaçlı tüketilen aşırı miktarda uyuşturucu veya alkol, düşük tiroid, hormonal dengesizlikler, hipotiroidizm, B12 vitamini eksikliği gibi durumların da risk faktörü oluşturduğu düşünülüyor.

Capgras Sendromu Teşhis

Tanı koymak için uzman doktorlar hem fiziksel ve hem de zihinsel sağlık muayeneleri gerçekleştirir. Demans veya diğer durumları kontrol etmek için zihinsel beceri testleri ve lezyonları veya diğer beyin değişikliklerini kontrol etmek için MRI veya EEG gibi beyin görüntüleme testleri uygulayabilirler. Ayrıca aile üyeleri veya bakıcılarla konuşarak sanrıların ne zaman başladığını ve diğer ayrıntıları öğrenmek de teşhisi koymak adına faydalı olacaktır.

Capgras Sendromu Tedavi

Tedaviye uygun en etkili yolu belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğu düşünülür ve Capgras sendromundan etkilenenler için standart bir tedavi yöntemi hala belirlenmemiştir.

Ancak süreç, Capgras sendromuna neden olabilecek herhangi bir fiziksel veya zihinsel bozukluğu tedavi etmekle başlayabilir.

Donepezil (Aricept), galantamin (Razadyne) veya rivastigmin (Exelon) dahil olmak üzere bazı demans ilaçları semptomları azaltabilir.

Aripiprazol (Abilify), olanzapin (Zyprexa) ve pimozid (Orap) gibi antipsikotik ilaçlar ve sanrıları ve ajitasyonları hafifletebilir. SSRI adı verilen antidepresanların bazı vakalarda yardımcı olduğu kaydedilmiştir.

Bazı uzmanlar, hastaya ve sevdiklerine hastalığı yönetmede yardımcı olmak için terapiyi önerir. Habilitasyon terapisi ile yakınları kendilerini hastanın yerine koymaya ve ne hissettiğini daha iyi anlamaya çalışırlar. Doğrulama terapisinde ise sanrılar reddedilmek yerine desteklenir ve hasta sahtekarın kendisine zarar vereceğinden korkuyorsa bir güvenlik hissi yaratılabilir. Aile danışmanlığı da yardımcı olabilir. Sahtekarlık sendromu olan birini yanıldığına ikna etmeye çalışmak işe yaramaz ve herkes için daha fazla sıkıntı ve üzüntüye neden olur.

Sendrom sahibinin yakınları her zaman sabır, anlayış ve şefkat göstermeye çalışmalıdır. Favori bir aktivite ile dikkatlerini dağıtmak denenebilir. Yatıştırıcı bir ses ve yumuşak bir dokunuş, hastaya destek sunar ve kendi gerçekleriyle baş etmelerine yardımcı olur.

Capgras sendromlu bazı kişiler asla tam bir iyileşme sağlayamayabilir. Bununla birlikte, bakıcılar ve aile üyeleri, sevdiklerinin kaygı ve korku da dahil olmak üzere semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.

Capgras sendromu semptomlarını yaşadığından endişelenen veya bu semptomlara tanık olan herkesin mümkün olan en kısa sürede bir uzmanla iletişime geçmesi son derece önemlidir.

Capgras Sendromlu Biriyle Nasıl İlgilenilir?

Capgras sendromu sahibi biriyle ilgilenmek, özellikle de “sahtekar” olarak algılanan kişi için duygusal olarak son derece zorlayıcı olabilir. İşte yardım etmek için denenebilecek bazı stratejiler:

• Mümkün olduğunda onun gerçeklik alanına girin, hissettiklerinin ne kadar korkunç olduğunu anlamaya çalışırsanız, ona karşı daha anlayışlı ve toleranslı davranabilirsiniz
• Tartışmaktan veya onu düzeltmeye çalışmaktan kaçının
• Onu güvende hissettirmek için çaba harcayın; tam olarak ne yapmanız gerektiğini bilmiyorsanız, kendisine neye ihtiyacı olduğunu sormakla başlayın
• Son derece mantıksız davranıyor olsa da onun duygularını olduğu gibi kabul edin
• Mümkünse, “sahtekar” olarak gördüğü insanla aynı ortamda olmaya zorlamayın. Eğer sahtekar sizseniz ya da bakıcı ise, en azından sakinleşene kadar bakımı ve ilgilenmeyi başka birinin devralmasına izin verin
• Sesin gücüne güvenin. Capgras sendromlu birinin görünüşünüzü kaydetmesinin ilk yolunun ses olduğunu unutmayın.  Mümkün olduğunda onun karşısına fiziksel olarak çıkmadan önce yüksek sesle selamlayın

Capgras Sendromu Örnek Vakalar

Aşağıda, bildirilen bazı Capgras sendromu vakalarından örnekler verilmiştir:

Vaka 1: Bir vakada, bir adam anne ve babasını onlarla yüz yüze geldiğinde tanıyamadı. Ancak, onlarla telefonda konuşurken, onları sorunsuz bir şekilde tanıdı.

Bu durumda, bozukluğun görselleştirme ve yüz tanıma arasındaki kopukluktan kaynaklanmış olması mümkün çünkü ses gibi diğer tanıma yöntemleri etkilenmemişti.

Vaka 2: Başka bir durumda, bir anne kızının Çocuk Koruma Hizmetleri tarafından alındığını ve bir sahtekarla değiştirildiğini düşünüyordu. Kadına Capgras sendromu teşhisi kondu ve ilaç reçete edildi, ancak tedaviye başlandıktan sonra bile kızının sahtekar olmadığına ikna edilemedi.

Capgras sendromunda eş, ebeveyn veya kardeş gibi yakın aile üyeleri ile ilgili sanrılar oldukça yaygınken, çocukları içeren vakalar nadirdir. Bu örnekte çocuk, sahtekara yönelik şiddet riski bulunduğu için annesinin bakımından alındı.

Vaka 3: 59 yaşındaki bir erkek, birkaç yıl boyunca dil bozukluğu, huzursuzluk ve kişisel hijyen konusunda takıntı dahil olmak üzere çeşitli semptomlar yaşadı. Karısını dublör olarak görmeye başladı ve “gerçek” karısını aramak için çaba harcamaya başladı.

Adam herhangi bir öfkeli ya da saldırgan davranış sergilemedi, ancak karısının bir sahtekar olduğunu iddia etti ve ona şüpheli, meraklı bir şekilde hitap etmeyi sürdürdü. Diğer insanları ise çok az zorlukla tanıyordu.

Bu içerik de ilginizi çekebilir: Hiçbir Şeyden Zevk Almıyorum Diyorsanız, Belki de Anhedoni Hastalığının Pençesindesinizdir…