Yazıda Neler Var?
Bazen bir insana dokunduğunuzda arada kıvılcımlar çaktığını hissedersiniz ama bunun o meşhur tabir “aranızdaki elektrik”le alakası yok! Statik akım, nadir yaşanan bir şey değildir. Bazen bir kapı koluna dokunduğunuzda ya da üzerinizdeki kazağı çıkartırken bile hafif bir elektrik çarpmasına neden olabilir. Peki ama vücutta elektriklenme neden olur? Engellemenin bir yolu var mı? Hadi biraz ayrıntıya girelim…
Aslında “vücutta elektriklenme” tabiri de yanlış çünkü elektrik zaten insan vücudunun olmazsa olmazıdır! Çoğu insan bu durumun anormal olduğunu düşünse de insan vücudu elektrikle çalışır. Sinir sisteminin vücuda ve beyne sinyaller göndermesi için elektrik gereklidir, yani hareket etmemizi, düşünmemizi ve hissetmemizi mümkün kılan vücuttaki elektriktir.
Peki, hücreler elektrik akımlarını nasıl kontrol eder? Sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum gibi vücudumuzda bulunan bazı elementlerin belirli bir elektrik yükü vardır. Hücrelerimizin neredeyse tamamı, elektrik üretmek için iyon adı verilen bu yüklü elementleri kullanabilir.
Ancak metal bir nesneye dokunduğumuzda ya da birisiyle tokalaşırken hissettiğimiz elektriklenme, vücudumuzdaki fazla elektriğin dışarı çıkma çabasıdır. Buna statik elektrik denir ve farklı ya da aynı, iletken veya yalıtkan iki maddenin birbiri ile temas etmesi sonucu oluşur.
Statik elektrik, beklenmedik bir şekilde sizi sarstığında canınızı sıkabilir, ancak özellikle nemden yoksun kış aylarında, katmanlı yün giysiler giyerken ve etrafımız bu kadar çok elektronik aletle çevriliyken, statik şoklar sık ve ağrılı hale gelebilir.
Statik Elektrik Zararlı mı?
Otostopçu elektronların dünyasına hoş geldiniz! Bu serbest menzilli atomik madde parçaları seyahat etmeyi sever, ancak arada sırada bir araya gelerek dayanılmaz bir aşırı kalabalık yaratabilirler ve bir an önce ayrılmaları gerekir. Doğal olarak gidecekleri bir yere ihtiyaç duyarlar. İşte burada devreye kapı kolu veya bir başka canlı girer. Elektronlar yer değiştirirken hissettiğiniz o karıncalanma, acı reseptörlerinizin beyninize bu hızlı yer değişiminin ne kadar nahoş olduğunu söylemesidir. Elektronların boşalması yeterince büyükse, bir kıvılcım bile görebilirsiniz!
İyi haber şu ki, statik elektrik size ciddi şekilde zarar veremez. Vücudumuz büyük ölçüde sudan oluşur ve su, özellikle bu kadar küçük miktarlarda elektriği verimsiz bir şekilde iletir. Kükreyen bir nehir için bir su damlası neyse, statik elektrik de yıldırım için odur.
Mevsimin Vücuttaki Elektriklenmeye Katkısı
Kuru ve soğuk hava statik elektriklenme üretimine ciddi oranda katkı sağlar. Hava bir yalıtkandır ve elektronların serbestçe hareket etmesine izin vermez. Bu elektronlar, onları memnuniyetle karşılayan bir yüzeye dokunduğunuz ana kadar üzerinizde toplanma eğilimindedir.
Elektronların birikmesi yaz aylarında neredeyse hiç belirgin değildir. Daha sıcak hava, elektronların hareket etmesine izin veren daha fazla su tutar. Bu nedenle sıcak, nemli günlerde arkadaşlarınıza, sevdiklerinize ve kapı kollarına korkmadan dokunabilirsiniz.
Vücuttaki Elektrik Nasıl Atılır?
Vücuttaki elektriği atamazsınız ve zaten yukarıda anlattığımız sebeplerden bunu yapmak istemeyeceksinizdir. Ama statik elektrikten kurtulmanın, en azından yaşanma sıklıklarını ve yoğunluğunu azaltmanın yolları var:
- Çıplak ayakla dolaşmak bir şehir efsanesi değil, vücudun topraklanması için gerçek ve basit bir çözüm.
- Her gün duş almak, bu mümkün olmadığında elleri sık sık yıkamak da üzerinizdeki elektriği nötralize etmek için basit yöntemlerden biri.
- Cildinizi nemli tutmak, statik şokun etkilerini azaltmak için gerçekten önemli. Giyinmeden hemen önce nemlendirici ürünler kullanmak, vücudunuzda statik elektrik birikmesini önlemeye yardımcı olur.
- Evinizi nemlendirmek sandığınızdan daha çok işe yarayacaktır, bunun için daha önce yayınladığımız “Kış Aylarında Daha da Önemli: Evin İdeal Nem Düzeyi Ne Olmalı?” yazısına tekrar göz atmak isteyebilirsiniz.
- Kauçuk tabanlı ayakkabılardan kaçınmak isteyebilirsiniz. Çünkü kauçuk tabanlarla izolatörlerin üzerinde yürürsünüz, özellikle yün halı gibi zeminler üzerinde atılan her adımda statik elektriğin oluşmasına izin verirsiniz. Bu nedenle ayakkabı tercihlerinizi deri tabanlı olanlardan yana kullanın.
- Giysilerinizi seçerken de daha dikkatli olmak isteyebilirsiniz. Yün, pamuktan daha verimli bir iletkendir, yani oldukça fazla statik yük oluşturabilir. O pazen gömleği giyerken ya da yün bir battaniyeye sarılırken statik elektriğin çıtırtısını bile duyabilirsiniz.
- Katmanlar halinde giyinmekten kaçının. Statik birikim, kumaşların birbirine sürtünmesinin doğal bir sonucudur, bu nedenle ne kadar çok katman giyerseniz, kendinizi veya başkalarını şok etme olasılığınız o kadar yüksek olur.
- Kabartma tozunun pozitif ve negatif yükler arasında statik birikim oluşumuna karşı bir bariyer görevi gördüğünü biliyor muydunuz? Aynı zamanda su ve yumuşatıcı görevi de görür. Deri ve pamuk gibi düşük statik malzemeler giymenin yanı sıra giysilerinizi bu antistatik işlemle yıkayın. Çamaşırlarınızdaki statik elektriği önlemeye yardımcı olmak için normal çamaşır yıkama döngünüze ¼ fincan kabartma tozu ekleyin.
- Ve belki de gerçekleştirmesi en zor önerimiz, elektrikli cihazlardan mümkün olduğunca uzak durmanız olacak. En azından uyuduğunuz yer, yani yatak odanızdaki elektrikli cihazları minimumda tutmaya çalışın.
Bu içerik de ilginizi çekebilir: Kıl Dönmesi Neden Olur? Kıl Dönmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
