Gündelik hayatın temposuna yetişmeye ve asli görevlerimizi yerine getirmeye çalışırken kendimize ve egzersize ayıracak zaman bulamıyoruz. Elbette bunu düzeltmek için önceliklerimizi yeniden düzenlemeliyiz. Ama o zamana kadar…Zamanla biriken veya ani kilo alımı için zemin oluşturan ilginç sebeplere bir göz atmak isteyebilirsiniz:
- Stres
Stresli olduğunuzda, yeşil smoothie veya salata gibi sağlığınıza faydalı bir şeyler yerine daha rahat yiyecekler ararsınız. Mutluluk koçu ve “365 Gün Mutluluk” kitabının yazarı Jacqueline Pirtle, stresin yemekle dengesiz bir ilişkiye neden olabileceğini söylüyor:
Her şey ve herkes enerjidir ve bu enerjiler her zaman birbirine bağlıdır, paylaşır. Siz, enerjiniz ve yemeğiniz de öyle. Yemeğinizle vücudunuza girmeden önce bağ kurmak, onun enerjisiyle bağlantı kurduğunuz anlamına gelir. Kurulan bağlantı stresi azaltmaya sebep olabilir ve bu da daha çok yemeye.
- Uykusuzluk
Geceleri altı saatten daha az uyuyorsanız, bu ani kilo alımının başka bir nedeni olabilir. Aslında, bir araştırma, yetişkinlerin yaklaşık yüzde 40’ının bir gecede altı saatten az uyuduğunu söylediğini ve araştırmaya katılanların yüzde 38’inin obez olarak sınıflandırıldığını buldu.
Sertifikalı bir uyku bilimi koçu olan Chris Brantner, kilo alımı söz konusu olduğunda insanların genellikle gözden kaçırdığı tek şeyin uyku olduğunu söylüyor.
Ortalama olarak altı saat veya daha az uyuyan insanlar, sonuç olarak günde 300’den fazla kalori tüketiyor. Bu büyük ölçüde uyku yoksunluğunun açlık hormonu olan ghrelin seviyelerinde bir artışa ve tok hissetmenize yardımcı olan bir hormon olan leptin seviyelerinde bir azalmaya neden olmasından kaynaklanmaktadır.
- Yeterince su içmemek
Su, vücudumuz için çok önemli! Gündelik hayatınızda daha fazla su içmek vücudunuz ve sağlığınız için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri ve vücudunuzun her yeni güne zinde ve arınarak başlamasını sağlıyor. Endokrinoloji ve Metabolizma Dergisi için yapılan bir araştırmada kayda geçenler şöyle: 14 sağlıklı, normal kilolu denekte (yedi erkek ve yedi kadın), 500 ml su içmenin enerji harcaması ve substrat oksidasyon oranları üzerindeki etkisi değerlendirildi. Araştırmacılar, “500 ml su içmenin metabolizma hızını yüzde 30 artırdığını” belirlediler.
Ayrıca yemeklerden önce su içmenin daha az yemek yemeye sebep olacağını ve gün içinde yeterince su tüketmenin sahte açlık krizlerini bastırdığını hepimiz biliyoruz.
- Yeterince protein tüketmemek
Düşük proteinli bir beslenmeye sahip olmak, düşük enerji seviyelerine neden olabilir ve ayrıca ani kilo alımının da bir işareti olabilir. Protein vücudumuz için harikadır çünkü karbonhidrat veya yağlardan daha doyurucudur.
Araştırmacılar, fazla kilolu erkeklerin 12 haftalık düşük kalorili bir diyete başlamasını sağladılar. Bir gruba yüzde 25 proteinden oluşan bir diyet ve diğerine yüzde 14 protein içeren bir diyet verildi. Deneklerden her saat başı bir dizi soruyu tamamlamaları istendi. Sonuçta, yüksek protein grubundaki erkeklerin gün boyunca kendilerini daha tok hissettikleri, geceleri daha az yemek istedikleri ve yiyecek düşünceleriyle daha az meşgul oldukları kaydedildi.
Sonuç olarak, cips ve diğer sağlıklı olmayan yiyecekler atıştırmayı fındık ve fıstık ezmesi gibi yüksek proteinli yiyeceklerle değiştirirseniz, bu vücudunuzu başarıya hazırlamaya yardımcı olacaktır.
- Yapay tatlandırıcılar
Yapay tatlandırıcılar sizin için sandığınız kadar iyi olmayabilir. Birçok insan kilo vermeye yardımcı olarak şeker ikameleri kullanır, ancak bu tatlandırıcılar aslında kilo alımına katkıda bulunabilir.
Yapılan bir çalışma, sakarin, sukraloz veya aspartamla beslenen farelerin, obezite ve tip 2 diyabetle ilişkili metabolik bir durum olan glikoz intoleransı geliştirdiğini buldu. Yapay tatlandırıcılar, hayvanların bağırsak mikrobiyomlarını metabolik hastalıklarla ilişkili bir bakteri dengesine doğru değiştirdi.
- Kabızlık
Düzenli olarak tuvalete çıkamıyorsanız, bu beslenmenizde yeterince lif tüketmediğiniz anlamına gelebilir.
Düzenli tuvalete çıkmadığımızda, vücudumuzun atmaya çalıştığı atıklar, toksinler ve hatta hormonlar yeniden vücudumuza alınabilir. Hormonal dengesizliğin ani kilo alımı için zemin oluşturduğunu hepimiz biliyoruz… Bahsi geçen atık ayrıca sertleşir ve kolonumuzun ceplerinde oturur. Çürüyen bu atıklar d parazitlerin, kötü bakterilerin ve mantarların gelişmesine yardımcı olur. Bütün bunlar iltihaplanmaya ve kilo alımına yol açar.
- Çok fazla tuz tüketmek
Tuz eklenmiş çok fazla yiyecek yiyorsanız, bu vücudunuzun su tutmasına ve aşırı kilo almasına neden olabilir.
Yeni bir antrenman programına başlamak kasta yırtılmalara neden olur ve kaslar su ile dolar, vücudunuz buna uyum sağlayıp kasları yeniden dağıtmaya ve baştan aşağı şekillendirmeye başladığında kilo alabilirsiniz. Bu süreçte bir de aşırı tuz tükettiğinizi düşünün!
Uzmanlar, restoranlarda sipariş ettiğiniz yiyeceklerin de farkında olmanız konusunda uyarıyor çünkü beklemediğiniz yiyeceklerde aşırı derecede tuz olabilir. Örneğin soslu ve/veya peynirli bir salata sandığınız kadar masun değildir ve tek seferde en az 500 kalori almanıza neden olabilir! Dışarıdan yemek yemek sizin için bir alışkanlık haline gelirse, kilonuz oldukça hızlı bir şekilde etkilenecektir.
- Kronik İnflamatuar Tepki Sendromu (CIRS)
CIRS (kronik inflamatuar tepki sendromu), hipotalamusta tokluğu etkileyen leptin reseptörlerini değiştirebilen bir kronik inflamasyon şeklidir.
Uzmanlara göre, vücut yağları pasif değil, tersine hormon üreten aktif organlardır ve bağışıklık sistemimizi ve ne kadar yağ depolayacağımızı kontrol ederler. Kortizol ve insülin gibi hormonların fazlalığı kronik insülin direncine sebep olur. Ve bu da düşük düzeyli bir kalıcı enflamasyon oluşumuna. Fazla kortizol ayrıca tiroid hormonundaki düşüşe ve dolayısı ile kilo verme güçlüğü, yorgunluk gibi birçok başka soruna sebep olabiliyor.
- Magnezyum eksikliği
Magnezyum sağlıklı kilo kaybı için çok önemlidir çünkü sindirimi, emilimini ve proteinlerin, yağların ve karbonhidratların kullanımını kontrol eden yüzlerce enzimi aktive eder. Metabolizmanız ve enerji üretiminiz verimli çalışmıyorsa kilo vermek zorlaşır.
- Emülgatörler
Kelimeye aşina değil misiniz? Hayatında en az bir tane olduğunu neredeyse garanti edebiliriz. Dondurma, mayonez, margarin, sosis ve çikolata günlük beslenmenizde bulunabilecek emülgatörlerden sadece birkaçı.
Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada, sonuçlar emülgatörlerin bağırsak bakterilerini değiştirdiğini ve iltihaplanmaya neden olduğunu gösterdi. Emülgatör içeren suyla beslenen fareler obez hale geldi ve kalp hastalığı riskini artıran bir grup risk faktörü olan metabolik sendrom geliştirdi.
- MSG
MSG, çoğu fast food restoranında bulunan bir bileşendir. Monosodyum glutamat, özellikle Çin yemeklerinde bulunan bir lezzet arttırıcıdır.
750 Çinli kadın ve erkek üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, yemeklerinde fazla MSG tüketenlerin aşırı kilolu olma olasılığı, tüketmeyenlere göre neredeyse üç kat daha fazlaydı. Ve üstelik obezite riskindeki artış, fiziksel aktivite ve tüketilen toplam kaloriden bağımsızdı.
- Çevre kimyasalları
Çevremizdeki havada, dolaşan ve her an vücudumuza nüfus edebilecek olan kötü kimyasallar bulunur. Birçok çevresel kimyasal, hayvanlar üzerinde düşük, toksik olmayan dozlarda test edildiğinde kilo alımına neden oluyor. Örnekler arasında ağır metaller, çözücüler, soğutucular, böcek ilaçları ve plastikler (yiyecek ve içecek kaplarında kullanılan BPA gibi) sayılabilir.
- Az yağlı yiyecekler yemek
Az yağlı besinler tüketiyorsanız, bu daha fazla yemenize neden olabilir, çünkü az yağlı ve az kalorili yiyeceklerin kilo kontrolünde kabul edilebilir olduğunu düşünüyoruz. Halbuki kilo vermek istiyorsanız, işlenmiş gıdalardan, hızlı yiyeceklerden ve “yoğun olarak yetiştirilmiş gıdalardan” kaçınmanız gerekir. Yağ, protein veya karbonhidratların iki katından daha fazla kaloriye sahiptir, bu nedenle insanlar düşük yağlı olarak etiketlendirilen gıdaların kilo vermek için iyi olduğunu varsayma eğilimindedir. Ama bu maalesef doğru değil!
- Egzersiz
Ne düşündüğünüzü biliyoruz ama bunu duymanız lazım! Fitness rutinimize geri dönmeye çalışırken kendimizi şöyle düşünürken buluyoruz: “Yeterince koştum, böylece şimdi gidip biraz patates kızartması yiyebilirim.” Ne yazık ki, bu oldukça yanlış bir tavır.
Biraz yağ yakmak için koşmaya başlayan pek çok insan, egzersiz yaptığı için kendisini ödüllendirebileceğini düşünür. Gerçekte, aktivite sırasında tükettikleri kalori, böyle bir aktivite için ödül olarak yedikleri kaloriden daha azdır.
Antrenmanınızı bitirir bitirmez doğrudan arkadaşlarınızla içki içmeye gidemezsiniz! Bunun yerine eve gitmeli ve kaslarınızın büyümesine yardımcı olmak için kendinize güzel bir protein içeceği hazırlamalısınız.
- Böbrek yetmezliği
Ani kilo alımı yaşıyorsanız, böbreklerinizin işleyişiyle ilgili bir sorun olabilir. Böbrekleriniz fazla sıvı tuttuğunda vücudunuz şiş görünür. Yani kilo aldığınızı düşünürken, böbreklerinizin sıvı tutmasına tepki olarak vücudunuz şişer. Birçok ilaç da böbrek yetmezliğine neden olabilir, bu nedenle doktorunuza danışın.
Bu içerik de ilginizi çekebilir: Yavaş Yemek Yiyerek Zayıflamak Mümkün mü? Part 2