Yazıda Neler Var?
Aşırı gaz ve şişkinlik; bazen altta yatan bir sağlık sorununa işaret edebilirken, genellikle insanların yediği yiyeceklerden kaynaklanır. Tükettikleriniz arasında hangilerinin gaz yapan yiyecekler olduğunu bilmek, vücudunuzdaki şişkinliği azaltmanıza yardımcı olacaktır.
Hiç kimse gaz nöbetlerine karşı bağışıklık kazanmaz, ancak gaz ve şişkinlik konusunda payınıza düşenden fazlasını yaşadığınızı düşünüyorsanız, bunun getirebileceği rahatsızlıklara da aşina olmalısınız.
Herkesin vücudu farklı gıdalara farklı tepki verse de diğerlerinden daha fazla soruna neden olabilecek gaz üreten bazı gıdalar vardır. Nasıl ve ne zaman yediğiniz de aşırı gazda rol oynayabilir. Beslenme şeklinizde bazı ayarlamalar yapmak, bu sindirim sorunlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Gaz üreten gıdalar, farklı insanları farklı şekillerde etkiler. Vücudunuzun yiyeceklere nasıl tepki vereceği, karbonhidratları ne kadar iyi sindirdiğinize ve bağırsaklarınızda ne tür bakterilerin bulunduğuna bağlıdır. Sindirim sisteminizin verimliliği, gazı ne kadar iyi hareket ettirebildiğiniz ve dışarı atabildiğiniz konusunda da rol oynar.
Gaz ve şişkinlik hemen hemen herkesi bir noktada etkiler. Gaz çıkarmak ve geğirme, vücudun bağırsakta sıkışan fazla havadan kurtulmasının doğal yolları olsa da aşırı gaz bazen utanç verici ve hatta acı verici olabilir.
Gaz Yapan Yiyecekler
Gaza neden olabilecek gıdalar genellikle yakılması zor, parçalandığında gaz üreten ve kişinin yemek yerken hava yutmasına neden olan yiyeceklerdir. İşte bu yiyecekler listesinin başrolündekiler:
- Fasulye ve Baklagiller
Fasulye, bezelye ve mercimek gibi bazı baklagiller gaz yapmalarıyla ünlüdürler. Fasulyede rafinoz adı verilen ve vücudun parçalamakta zorlandığı yüksek miktarda karmaşık şeker bulunur. Üstelik lif açısından da zengindir ve yüksek lif alımı gaz oluşumunu artırabilir. Ancak, tüm baklagiller şişkinliği eşit derecede artırmaz. 2011 yılında yapılan bir araştırma, kuru fasulye ve barbunya yiyenlerin, börülce yiyenlere göre daha fazla gaz üreteceğini kaydetti.
- Brokoli ve Diğer Turpgiller
Baklagillerde olduğu gibi, brokoli ve diğer turpgillerden sebzeler de yüklü miktarlarda rafinoz ve lif içerir. Yüksek lif ve rafinoz içeriğine sahip turpgillerden sebzeler arasında en etkili olanlar şunlardır:
- Karnabahar
- Brüksel lahanası
- Lahana
- Kuşkonmaz
- Buğday ve Diğer Tam Tahıllar
Pirinç hariç buğday ve diğer tam tahıllar, büyük miktarda lifle birlikte rafinoz içerir. Bunların her ikisi de artan gaz ve şişkinliğe neden olabilir. Buğday, çavdar ve arpa gibi bazı tam tahıllar, glüten adı verilen bir protein içerir ve bazı insanlar glütene duyarlıdır. Glutenli yiyecekler tükettikten sonra gazla birlikte şişkinlik de yaşayabilir. Glüten duyarlılıkları, glüten intoleransından ciddi bir otoimmün bozukluk olan çölyak hastalığına kadar uzanır.
- Soğanlar
Soğan, hemen her yemeğin altyapısında bulunan yaygın bir besindir. İnsanlar, sindirim sırasında bağırsağın parçaladığı fruktoz içeren çiğ veya pişmiş soğanı sıklıkla tüketir. Şekerin parçalanması gaz oluşumuna neden olur ve soğan kaynaklı gazın rahatsız edici kokuya sebep olması da yüksek ihtimaldir.
- Sarımsak
Sarımsak, dünyanın her yerindeki insanların çok çeşitli yemekleri pişirmek için kullandığı bir diğer popüler besindir ve aynı zamanda aşırı gaza da neden olabilir. Nadir durumlarda, bir kişinin sarımsak alerjisi veya intoleransı olabilir, bu da şişkinliğe ve gaza neden olur. Sarımsak tüketimi nedeniyle gaz sorunu yaşayan kişilerde yine bir miktar koku hissedilebilir.
- Süt Ürünleri
Süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri yüklü miktarda protein ve kalsiyum içerir. Ancak 2013 yılında yapılan bir araştırmaya göre, dünya nüfusunun yüzde 75’i yaşlandıkça süt ürünlerindeki şeker olan laktozu sindirme yeteneğini kaybeder ve laktozu sindiremeyen biri süt ürünleri tüketirse, kokulu gaz da dahil olmak üzere çeşitli potansiyel semptomlardan mustarip olacaktır.
- Şeker Alkolleri
Normal şekerin yaklaşık yarısı kadar kaloriye sahip tatlandırıcılar olan şeker alkolleri, şekere alternatif olarak popülaritesini artırıyor. Şeker alkolleri, kalın bağırsağa ulaşmadan önce çoğunlukla sindirilmemiş halde kalır. Oraya vardıklarında, bağırsakta yaşayan bakteriler onları parçalamaya başlar. Bu bakteriler sonuçta aşırı gaza neden olmaktan sorumludur.
- Soda
Soda gazlı bir içecektir. İnsanlar soda içtiğinde aşırı miktarda gaz tüketmiş olur ve midelerinde oluşan bu gazın basıncını azaltmak için sık sık geğirirler. Ancak bazı durumlarda hava sıkışabilir ve bağırsakta şişkinliğe neden olabilir. Bazı diyet gazlı içecekler ayrıca şeker alkolleri içerir. Bunlar sindirim sisteminden geçerken aşırı şişkinliğe neden olabilir.
- Bira
Tüm dünyada çeşitli tahılları fermente ederek üretilen bira, gazlı bir içecektir. Hem fermente edilmiş karbonhidratlardan hem de karbonatlaşma sürecinden gelen gaz, bağırsakta aşırı gaza ve şişkinliğe neden olabilir. Glütene duyarlı veya alerjisi olan kişiler, birada glüten bulunması nedeniyle bu semptomları yaşayabilir.
- Sakız
İnsanlar sakız çiğnerken, midede birikebilen ve potansiyel olarak bağırsakta sıkışıp kalabilen çok fazla hava yutma eğilimindedirler. Üstelik birçok sakız şeker alkolleri de içerir. Yutulduğunda, şeker alkolleri kalın bağırsakta gaza ve şişkinliğe neden olabilir.
- Sert Şeker
Sakızda olduğu gibi, sert şeker emmek de gaza neden olabilir, çünkü bir kişinin havayı yutması ve ardından sindirim sisteminde sıkışması daha olasıdır. Ve yine pek çok sert şeker, gaza ve şişkinliğe yol açabilen çok fazla şeker alkolü içerir.
- Yağlı Gıdalar
Yağlı yiyecekler sindirimi yavaşlatır. Özellikle kızarmış yiyecekleri sindirmek için vücut çok çalışmak zorunda kaldığında, bağırsaklarda gaz sıkışabilir.
Gazı Sıkışmasına Ne İyi Gelir?
Bir kişi, çoğu beslenme şekli ile ilgili olan belirli önlemleri alarak gazı azaltabilir. Bu tedbirler şunları içerir:
- Fasulye ve baklagilleri pişirmeden önce suda bekletmek
- Fazla havanın yutulmasını önlemek için diş protezlerinin iyi oturmasını sağlamak
- Sakızlardan ve sert şekerlerden kaçınmak
- Gazlı içeceklerden uzak durmak
- Yutulan havayı azaltmak için daha yavaş yemek yemek
- Tetikleyici gıdaları tanımlamak için herhangi bir gaz semptomu ile birlikte gıda alımını kaydetmek
- Lif miktarını azaltmak
- Gaza neden olma olasılığı daha düşük olan gıdaların alımını artırmak
Bazı reçetesiz satılan gaz önleyici ilaçlar da şişkinliği azaltmaya yardımcı olabilir, ancak bir uzmanın görüşü alınmadan kullanılmamaları önerilir.
Ayrıca, aktif kalmak ve düzenli egzersiz yapmak, gazın bağırsakta daha hızlı hareket etmesine yardımcı olabilir, bu da şişkinliği azaltır.
Gaza Hangi Yiyecekler İyi Gelir
Çoğu durumda, gaza neden olan gıdaları sınırlamak veya bunlardan kaçınmak, genel gaz ve şişkinliği azaltmanın en etkili yoludur. Bununla birlikte, bazı gıdalar vücudun ürettiği gaz miktarını azaltmaya yardımcı olabilir. Bu yiyecekler şunları içerir:
- Yağsız et ve proteinler
- Elma sirkesi
- Papatya çayı
- Yumurta
- Balık
- Marul ve kabak gibi bazı sebzeler
- Domates, üzüm ve kavun dahil olmak üzere bazı meyveler
- Nane çayı (2014 yılında yapılan bir incelemeye göre, nane yağı takviyeleri, gaz ve şişkinliği içeren irritabl bağırsak sendromunun (IBS) semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir)
Doktorunuzla Ne Zaman Gaz Hakkında Konuşmalısınız?
Uzmanlar, gaza kabızlık, ishal veya kilo kaybı gibi diğer semptomlar eşlik ettiğinde, doktorunuzla konuşma zamanının geldiğini söylüyor. Belirtileriniz rahatsız ediciyse veya aniden değişiyorsa da doktorunuzu görmelisiniz.
Bazı gıdalara karşı toleranssızlık, gastrointestinal rahatsızlığa neden olabilir, ancak doktorunuzun yönlendirmesi olmadan beslenmenizi kısıtlamak da iyi bir fikir değildir.
Aşırı gaz sizin için gerçek bir sorunsa, sindirim sağlığı konusunda uzmanlaşmış bir doktora (gastroenterolog) başvurmayı düşünün ve tetikleyen nedenleri teşhis ettirerek gaz ve rahatsızlığı azaltmanın yollarını keşfedin.
Bu içerik de ilginizi çekebilir:Siğil Nedir? Neden Olur? Nerelerde Görülür? Siğil Tedavisi
