Saçkıran Nedir, Nasıl Tedavi Edilir? Belirtileri Nelerdir? Bulaşıcı mı?

Dermatofitoz, dermatofit enfeksiyonu veya tinea olarak da bilinen saçkıran, cilt mantarı enfeksiyonudur. Hem insanları hem de hayvanları etkileyebilir. Enfeksiyon başlangıçta cildin etkilenen bölgelerinde kırmızı lekeler olarak ortaya çıkar ve daha sonra vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Saç derisini, ayakları, tırnakları, kasıkları, sakalları veya diğer alanları etkileyebilir.

 

Saçkıran Belirtileri ve Türleri

Vücudun hemen hemen her yerinde ortaya çıkabilen belirtiler ve türleri enfekte olduğunuz yere göre değişir:

1. Tinea pedis (ya da atlet ayağı): Ayağın saçkıran enfeksiyonunun ortak adıdır. Ayak parmakları arasındaki deri (özellikle serçe parmak ile yanındaki parmak arasında) soyulabilir veya şişebilir, kızarabilir ve kaşınabilir. Ayak tabanları ve topuklar da etkilenebilir. Şiddetli vakalarda, ayaklarda kabarma meydana gelebilir. Soyunma odaları, duşlar ve yüzme havuzları gibi enfeksiyonun yayılabileceği halka açık yerlerde çıplak ayakla dolaşan kişilerde sıklıkla görülür.
2. Tinea cruris (ya da jock kaşıntısı): Kasık, iç uyluk ve kalça çevresindeki deride saçkıran enfeksiyonu anlamına gelir. Erkeklerde ve ergen erkeklerde en yaygın olan türdür.
3. Tinea corporis: Vücuttaki saçkırandır; genellikle karakteristik yuvarlak halkalar şeklinde yamalar olarak görülür.
4. Tinea capitis: Saç derisindeki saçkırandır. Genellikle kafa derisinde kaşıntılı, kel lekelere dönüşen izole pullanma olarak başlar. Çocuklar arasında en yaygın olanıdır.

• 

 

Saçkıran Neden Olur?

Üç farklı mantar türü saçkırana neden olabilir: Trichophyton, Microsporum ve Epidermophyton. Bu mantarların toprakta sporlar halinde uzun süre yaşayabilmeleri mümkündür. İnsanlar ve hayvanlar, bu toprakla doğrudan temas ettikten sonra saçkırana yakalanabilir. Enfeksiyon, enfekte hayvanlar veya insanlarla temas yoluyla da yayılabilir. Çocuklar arasında ise genellikle mantarı barındıran eşyaların paylaşılmasıyla yayılır.

Aşağıdaki durumlarda saçkıran geliştirme olasılığınız daha yüksektir:

•           Cildinizin uzun süre ıslak kalması (terleme nedeniyle olabilir)

•           Tırnak veya cilt yaralanması

•           Saçların düzenli yıkanmaması

•           Diğer insanlarla veya hayvanlarla yakın temasta bulunmak

•           Güreş gibi temas sporlarına katılmak

•           Sıcak, nemli, tropik bir iklimde yaşamak veya zaman geçirmek

•           Havlu, kıyafet, tıraş makinesi gibi eşyaları dezenfekte etmeden veya yıkamadan paylaşmak

•           Obezite

•           Şeker hastalığı

•           Çok sıkı ve cildi tahriş eden giysiler giymek

•           Soyunma odasını veya havuzu kullandıktan sonra ayakkabı ve çorap giymeden önce ayakları iyice yıkayıp kurulamamak

•           Zayıf bir bağışıklık sistemi

 

Saçkıran Teşhisi

Doktorunuz, muhtemelen etkilenen bölgedeki cildinizi görmek için siyah bir ışık kullanarak saçkıran teşhisi koyacaktır. Ayrıca bazı testler isteyerek şüpheli bir saçkıran teşhisini doğrulayabilir:

Deri biyopsisi veya mantar kültürü tercih edilirse, doktorunuz cildinizden bir örnek alacak veya bir kabarcıktan akıntı yapacak ve mantar varlığını test etmek için laboratuvara gönderecektir.

KOH muayenesini tercih ederse, doktorunuz enfekte cilt bölgesinden aldığı küçük bir kazıntıyı üzerine potasyum hidroksit (KOH) adı verilen bir sıvı eşliğinde ve mikroskop altında inceleyecektir.

Saçkıran Tedavisi

• 

• 
  

• 

Doktorunuz, enfeksiyonunuzun ciddiyetine bağlı olarak çeşitli ilaçlar reçete edebilir. Jock kaşıntısı, atlet ayağı ve vücut saçkıranı, mantar önleyici kremler, merhemler, jeller veya spreyler gibi topikal ilaçlarla tedavi edilebilir. Kafa derisi veya tırnaklardaki saçkıran, griseofulvin (Gris-PEG) veya terbinafin gibi reçeteli oral ilaçlar gerektirebilir. Reçetesiz (OTC) ilaçlar ve mantar önleyici cilt kremleri de kullanım için önerilebilir. Bu ürünler klotrimazol, mikonazol, terbinafin veya diğer ilgili bileşenleri içerebilir.

Bunlara ek olarak, elma sirkesi, hindistancevizi yağı, zerdeçal gibi bazı doğal ürünlerin veya kekik, limon, çay ağacı gibi bazı uçucu yağların da saçkıran tedavisi için alternatifler olduğu öne sürülür. Ancak bunların kullanımını destekleyen hiçbir bilimsel veri yoktur, sadece anekdot niteliğinde kanıtlar vardır.

Hemen hemen her vaka başarıyla tedavi edilebilir. Önleyici tedbirler almak, vücudunuzun diğer bölgelerine saçkıran yaymaktan veya başkalarına bulaşmaktan kaçınmanıza yardımcı olacaktır.

 

Saçkıran Bulaşıcı mı?

Mayo Clinic’e göre bu hastalık, semptomlar ortaya çıkmadan önce bile bulaşıcıdır.

Herkes saçkıran geliştirebilir. Bununla birlikte, enfeksiyon, çocuklar ve kedi-köpek sahibi olan insanlar arasında çok yaygındır.

Cildiniz uzun süre suya maruz kalmaktan yumuşadığında veya küçük cilt yaralanmalarınız varsa, mantarlarla temas ederseniz dermatofitoz geliştirme olasılığınız daha yüksek olabilir. Halka açık bir duş veya halka açık bir havuz kullanmak da sizi bulaşıcı mantarlara maruz bırakabilir.

Sık sık yalınayak iseniz, ayaklarda saçkıran gelişebilir. Saç fırçası veya yıkanmamış giysiler gibi eşyaları sıklıkla paylaşanlar da enfeksiyona yakalanma riskini artırır.

Bu içerik de ilginizi çekebilir: Saçlarıyla Başı Dertte Olanlar; Ashley Joy Ürünleri ile Tanışın!