Yazıda Neler Var?
Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile birlikte çok daha fazla rastladığımız bir hastalık çocuklarda Dikkat Dağınıklığı ve Hiperaktivite Bozukluğu. Dikkat eksikliği; dürtüsel davranışlar, otokontrol bozuklukları ve hiperaktivite ile kendini belli ediyor. Toplumdaki görülme oranı çocuklarda %9, ergenlik dönemindeki kişilerde ise %7 olarak saptanmıştır.
Hiperaktivite, bu sendromun önemli bir parçası olmasına rağmen tek başına dikkat eksikliği de sık sık görülür. Çocuklarda hiperaktivite varlığında tanı daha kolay konulabilirken, sadece dikkat eksikliği olan hastalarda tanı daha geç koyulabilmektedir. Dikkat eksikliğine sahip birçok birey, hastalığın farkına varmadan hayatına devam eder.
Çocuklarda Dikkat Dağınıklığı Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda dikkat dağınıklığı söz konusunu olduğunda en sık görülen belirti; okul başarısında not düşüklüğüdür. Çocuk derse konsantre olamaz, dikkatini bir süre toplayabilse bile koruma noktasında sıkıntı ve güçlük yaşar. Bu durum doğal olarak öğrencinin notlarını da etkiler. Genellikle hayallere dalma, anlatılanları dinlememe, kendi dünyasına kapanma şeklinde bahsedilebilir. Ayrıca bu kişiler günlük işlerini yapamaz ve dikkatleri kolayca dağılır.
Hiperaktivite de tabloya eklendiğinde kişiler aynı yerde uzun süreli sabit duramaz. Bu bireyler çok konuşur, karşısındaki kişilerin konuşmasını bitirmesini bekleyemez, bekleme gerektiren ya da sırayla yapılması gereken işleri yapmakta sıkıntı yaşarlar. Çocuklarda sürekli sağa sola koşma, zıplama, tırmanma şeklinde aşırı hareketli davranışlar mevcuttur. Yetişkinlerde görülen hiperaktivite ise sürekli bir işten diğerine koşma şeklindedir. Fakat bu kişiler, hiçbir işi tam olarak tamamlamaz. Sendromun en önemli belirtilerinden biri olan dürtüsellik ise kişinin kendini ve yapılan eylemin sonuçlarını düşünmeden yapılan ani davranışlar şeklinde görülür. Çocuklarda bir işi yaparken sabırsızlık, aniden arkadaşlarının elindekileri izinsiz alma, oyun sırasında sırayı beklememe, uygun olmayan yerlerde konuşma, bağırma ve gülme şeklinde örnek gösterilebilir. Tüm bunlara ek olarak, kendini tehlikeye atacak davranışlarda da bulunabilirler.
Çocuklarda Dikkat Dağınıklığı Nedenleri Nelerdir?
Dikkat eksikliği bozukluğunun nedenleri araştırılırken, beyin anatomisi ve fonksiyonlarında bozukluklara rastlanmıştır. Özellikle dikkati toplamayı sağlayan beyin bölgelerinde, diğer bireylere göre daha düşük fonksiyon ya da küçülme gözlemlenmiştir. Bunun haricinde, genetik geçiş de bu hastalığın nedenleri arasında yer almaktadır. Anne babasından birinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocukların DEHB geliştirme oranı diğer popülasyona göre daha yüksektir. Ayrıca rahatsızlığın, kardeşte de ortaya çıkma ihtimali topluma kıyasla yüksektir. Ciddi kafa travmalarının da DEHB nedenleri arasında olduğu kabul edilmektedir. Annenin gebelik sırasında alkol ve sigara tüketiminin de Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna sebep olabileceği düşünülmektedir.
Çocuklarda Dikkat Dağınıklığı Testi (MOXO) Nedir?
MOXO Sürekli Performans Testi, klinik ve bilimsel olarak onaylanmış bir testtir. 6-12 yaş aralığındaki çocuklarda ve 13-65 yaş arası yetişkinlerde kullanılmak üzere geliştirilmiş olan bir online dikkat ölçme testidir.
MOXO ile toplamda 420 tepki ve 420 tepkisizlik eylemi ölçülür. Dünya üzerindeki tek objektif ve çeldiricili test olarak tanımlanır. MOXO dikkat testi, DEHB tanısının koyulmasına yardımcı olması nedeniyle de sıklıkla tercih edilir. MOXO, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun dört ana belirtisi olan dikkat eksikliği, zamanlama problemi, hiperaktivite ve dürtüsellik ölçümünü sağlar.
Bilgisayar üzerinden yapılan MOXO dikkat testi, görsel ve işitsel çeldiricilerden oluşmaktadır. Test sırasında katılımcıdan belirli bir hedef ortaya çıktığında yanıt verilmesi, bu hedef dışındakilere ise yanıtsız kalması istenir. Aynı zamanda dikkat dağınıklığı testi bu işlemi yaparken, katılımcının görsel ve işitsel çeldiricilerden nasıl etkilendiğini belirler. Buna ek olarak hedeflere karşı verilen performans yanıtlarına göre dikkat eksikliği, zamanlama problemi, dürtüsellik ve hiperaktivitenin ölçülmesi sağlanır.
Çocuklarda Dikkat Dağınıklığı Tedavisi
Dikkat Eksikliği Bozukluğu olan kişilerin tedavisi; kişinin yaşı, cinsiyeti, var olan diğer hastalıkları ve bulguları doğrultusunda düzenlenir. İlaçlı ve ilaçsız tedavi yöntemleri bulunan dikkat eksikliği rahatsızlığında genellikle her iki tedavi yöntemi bir arada uygulanır. İlaçsız tedavi için mental ve fiziksel egzersizler önemli bir paya sahiptir. Psikolojik destek türlerinden biri olan terapi de süreç boyunca uygulanabilir.
Çocuklarda dikkat dağınıklığı probleminde ilaçsız tedavi, çocuğun aldığı terapi ve eğitimlerin yanı sıra ebeveyn eğitimi de gerektirir. Ailenin tedavi süreci boyunca anlayışlı olması gerekir. Çocuğun yaptığı eylemlerin yaramazlıktan değil bir hastalıktan kaynaklandığı unutulmamalıdır. Tüm bunlarla birlikte hekim, tedaviyi desteklemek amacıyla bazı ilaçlar reçete edebilir. İlaçların düzenli ve önerilen dozda kullanımının yanı sıra tedavi süreci boyunca ailenin öğretmenlerle ve hekimle sürekli olarak irtibat hâlinde olması, tedavinin sürdürülebilirliği ve etkinliği açısından da önemlidir.